نویسنده: دکتر محمدکاظم شاهمرادی

بایدها و نبایدهای قبل و بعد از عمل بینی

تصمیم برای جراحی بینی اغلب با هیجان، اضطراب و انتظارات بالا همراه است. در حالی‌ که انتخاب پزشک نقش کلیدی دارد، مراقبت‌های قبل و بعد از عمل نیز می‌توانند موفقیت یا شکست این تصمیم زیبایی را رقم بزنند. درک دقیق از آنچه باید پیش از عمل رعایت کرد—مثل قطع برخی داروها، اجتناب از دخانیات یا آمادگی ذهنی—و آگاهی از مراقبت‌های بعد از جراحی—مثل طرز صحیح خوابیدن، نحوه استفاده از چسب، پرهیز از نور مستقیم آفتاب و ماساژ بینی—برای بهبود سریع‌تر و رسیدن به فرم مطلوب حیاتی است. مشاوره با بهترین دکتر عمل بینی در تهران می‌تواند دید دقیق‌تری از این مراحل به شما بدهد و احتمال عوارض را به حداقل برساند. نتیجه عمل فقط به تکنیک جراح بستگی ندارد؛ بلکه به رفتار شما در این مسیر نیز وابسته است.

آنچه در ادامه میخوانید:

اقدامات مهم قبل از عمل بینی

جراحی بینی یا رینوپلاستی (Rhinoplasty) یکی از پرطرفدارترین و شایع‌ترین جراحی‌های زیبایی در دنیا است که هدف آن بهبود ظاهر، عملکرد یا هر دو جنبه بینی می‌باشد. این جراحی می‌تواند هم از نظر زیبایی و هم از نظر پزشکی (درمانی) انجام شود.

 انواع رینوپلاستی

♦ رینوپلاستی زیبایی (Cosmetic Rhinoplasty)

• برای بهبود ظاهر بینی انجام می‌شود.
• مواردی مانند کاهش اندازه بینی، صاف کردن دم بینی، کوچک کردن نوک بینی، تغییر زاویه بینی و لب و غیره.

♦ رینوپلاستی عملکردی (Functional Rhinoplasty)

• برای بهبود تنفس و حل مشکلات ساختاری بینی مانند:
• انحراف تیغه بینی
• مشکلات تنفسی مزمن
• ضایعات ناشی از تروما یا تصادف

♦ رینوپلاستی ترکیبی (Functional + Cosmetic)

• هم زیبایی و هم عملکرد بینی را بهبود می‌بخشد.

 نحوه انجام جراحی

دو روش اصلی برای رینوپلاستی وجود دارد:

1)جراحی بینی باز (Open Rhinoplasty)

• یک برش کوچک در زیر نوک بینی ایجاد می‌شود.
• دسترسی به غضروف و استخوان بینی آسان‌تر است.
• برای موارد پیچیده‌تر مناسب‌تر است.

2)جراحی بینی بسته (Closed Rhinoplasty)

• تمام برش‌ها از داخل دهان بینی انجام می‌شود.
• هیچ جای زخم خارجی ندارد.
• دوره بهبودی معمولاً کوتاه‌تر است.

در این قسمت  به تمام جنبه‌های مهم قبل از جراحی بینی شامل اقدامات ضروری، مراقبت‌های حیاتی پرداخته‌ایم. پس بریم دنبال اقدامات مهم قبل از عمل بینی

🔹 بخش اول: قبل از عمل بینی

1) انتخاب جراح متخصص و معتبرو نام  آشنا

جراح باید دارای مدرک تخصص جراحی پلاستیک یا گوش و حلق و بینی باشد.

سابقه جراحی‌های مشابه، نمونه کارها (قبل و بعد)، نظرات بیماران و تجربه بالینی جراح را بررسی کنید.

حداقل ۲ جلسه مشاوره داشته باشید تا انتظارات خود را به‌خوبی بیان کنید.

2) بررسی سلامت عمومی زیباجو

انجام آزمایش‌های خون (CBC، انعقاد، گروه خونی و...)

معاینه قلبی و ریوی در صورت نیاز

اطلاع جراح از بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون، بیماری‌های خونی، اختلالات انعقادی و...

3) بررسی عکس‌های بینی (آندوسکوپی و سی‌تی اسکن)

برای تشخیص انحراف تیغه بینی، پولیپ، مشکلات سینوسی و...

در صورت جراحی ترکیبی (زیبایی + درمانی)، این تصاویر حیاتی هستند.

4) توقف مصرف دارو و مکمل‌ها

۲ هفته قبل از عمل:

مصرف آسپرین، ایبوپروفن، ویتامین E، مکمل‌های گیاهی (مثل جینکو بیلوبا، سیر) را قطع کنید (افزایش خطر خونریزی).

داروهای ضد انعقاد (وارفارین، هپارین) فقط تحت نظر پزشک قطع شوند.

مصرف سیگار را حداقل ۴ هفته قبل و بعد از عمل قطع کنید (تاثیر منفی بر ترمیم بافت و افزایش عفونت).

5) بررسی انتظارات واقع‌بینانه

جراح باید با شما درباره نتیجه مطلوب صحبت کند و انتظارات غیر واقعی را اصلاح کند.

استفاده از نرم‌افزارهای شبیه‌سازی بینی (مثل Crisalix) می‌تواند کمک‌کننده باشد.

6) آماده‌سازی خانه و زندگی روزمره

یک هفته مرخصی در نظر بگیرید (بازگشت به کار).

محیط خانه را آماده کنید: بالش‌های اضافه، مواد غذایی نرم، دستمال کاغذی، دستگاه بخور.

از کمک گرفتن از خانواده یا دوستان برای روزهای اول پس از عمل اطمینان حاصل کنید.

🔹 بخش دوم: روز عمل

نیاز به بیهوشی کامل دارد (معمولاً عمومی).

مدت جراحی: ۱.۵ تا ۳ ساعت (بسته به پیچیدگی).

نوع جراحی:

باز (Open Rhinoplasty): برای تغییرات پیچیده، برش کوچک در زیر نوک بینی.

بسته (Closed Rhinoplasty): بدون برش خارجی، فقط از داخل بینی کار انجام می‌شود.

مراقبت‌های حیاتی بعد از عمل بینی

روزهای بعد از عمل بینی، نقش مهمی در فرم‌گیری نهایی، بهبود سریع‌تر و کاهش عوارض دارند. در ادامه، توصیه‌هایی آورده‌ایم که رعایت آن‌ها تاثیر مستقیم روی نتیجه جراحی دارد.

 بخش سوم:بعد از عمل بینی (مراقبت‌های حیاتی)

.1روزهای اول تا ۷ام

• تورم و کبودی: طبیعی است، بیشترین تورم در روزهای دوم تا سوم  رخ می‌دهد.
• درد و ناراحتی: معمولاً خفیف است. داروهای تجویز شده (مثل استامینوفن) را مصرف کنید. از مسکن‌های ضد التهابی (مثل ایبوپروفن) خودسرانه استفاده نکنید.
• گچ یا اسپلینت: ۵ تا ۷ روز روی بینی می‌ماند. نباید خیس شود.
• خونریزی خفیف: ممکن است چند روز اول خون یا مایع صورتی از بینی خارج شود. با دستمال کاغذی تمیز تمیز کنید.
• نفس کشیدن از دهان: به دلیل تورم و گچ، تنفس از بینی دشوار است. نفس از دهان بکشید.

.2هفته دوم تا چهارم

• گچ برداشته می‌شود (معمولاً در ویزیت ۷ام).
• تورم کاهش می‌یابد اما هنوز وجود دارد، به‌ویژه در نوک بینی.
• ورزش و فعالیت‌های سنگین ممنوع است (حداقل ۴ تا ۶ هفته).
• عدم تماس بینی با ضربه (مثلاً در حین خوابیدن، ورزش، کودکان یا حیوانات خانگی).

.3هفته ۴ تا ۱۲

• تورم به تدریج کم می‌شود.
• می‌توانید به کارهای سبک بازگردید (پس از هفته ۲).
• می‌توانید با احتیاط ورزش‌های سبک (پیاده‌روی) را شروع کنید.
• استفاده از عینک ممنوع است (می‌تواند روی بینی فشار بیاورد) — تا ۶ هفته یا بیشتر.

.4ماه ۳ به بعد

• ۷۰٪ تورم برطرف می‌شود.
• شکل نهایی بینی قابل تشخیص است.
• نوسانات تورم (مثلاً در گرما یا پس از ورزش) طبیعی است و تا ۱۲ ماه ادامه دارد.

.5ماه ۶ تا ۱۲

• تورم نهایی برطرف می‌شود.
• نتیجه نهایی جراحی مشخص می‌شود.
• برخی بیماران (به‌ویژه با پوست ضخیم) ممکن است تا ۱۸ ماه تورم جزئی داشته باشند.

🔹 مراقبت‌های خاص پس از عمل

نکاتی برای بهبود بهتر و سریع‌تر

 • در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید

 • از عینک آفتابی یا طبی تا زمان اجازه پزشک استفاده نکنید

 • تا یک ماه ورزش‌های سنگین، شنا و خم شدن کامل ممنوع است

 • از مصرف سیگار و قلیان به‌شدت پرهیز کنید؛ تاثیر منفی بر روند ترمیم دارد

 • پوست بینی ممکن است چرب‌تر یا خشک‌تر شود؛ از محصولات تجویزی استفاده کنید

هشدار: این علائم را جدی بگیرید

• اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:
•   خونریزی شدید و مداوم
•   تب بالا و لرز
•  تغییر رنگ شدید پوست بینی یا اطراف آن
•   درد غیرقابل کنترل یا ورم یک‌طرفه ناگهانی
•   خروج چرک یا بوی نامطبوع از بینی
• مشکل در تنفس یا احساس خفگی

سوالات متداول

۱. چه زمانی می‌توانم نتیجه نهایی بینی‌ام را ببینم؟

تورم اولیه ممکن است تا یک ماه طول بکشد، اما نتیجه نهایی معمولاً بین ۶ تا ۱۲ ماه قابل مشاهده است.

۲. آیا تنفس بعد از جراحی سخت می‌شود؟

بله، در هفته‌های اول به دلیل ورم داخلی، تنفس ممکن است سخت باشد، ولی به‌مرور بهتر می‌شود.

۳. آیا جراحی بینی درد دارد؟

درد اغلب خفیف و قابل کنترل است و با مسکن‌های ساده کاهش می‌یابد.

۴. آیا اسکار یا جای بخیه باقی می‌ماند؟

در رینوپلاستی بسته، هیچ بخیه‌ای بیرونی دیده نمی‌شود. در روش باز، برش زیر بینی به‌مرور ناپدید می‌شود.

۵. آیا امکان جراحی ترمیمی وجود دارد؟

در موارد نادر، ممکن است نیاز به عمل دوم وجود داشته باشد، که معمولاً بعد از گذشت یک سال از عمل اول انجام می‌شود.

نکات طلایی برای جراحی موفق

✅ جراح مجرب و معتبر را انتخاب کنید.
✅ انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید.
✅ تمام دستورات پزشک را دقیق رعایت کنید.
✅ صبور باشید — نتیجه نهایی ۶ تا ۱۲ ماه طول می‌کشد.
✅ از سیگار و الکل کاملاً پرهیز کنید.
✅ ویزیت‌های پیگیری را جدی بگیرید.

سخن ‍آخر

قبل و بعد از عمل بینی دو نقطه حیاتی در روند تغییر چهره شما هستند؛ یکی آماده‌سازی بدن و ذهن پیش از جراحی، و دیگری مراقبت‌های دقیق پس از آن. تصور نکنید کار با رفتن زیر تیغ جراحی تمام می‌شود. بی‌توجهی به توصیه‌های جراح، مصرف خودسرانه داروها، یا حتی فشار آوردن به بینی در خواب می‌تواند نتیجه را خراب کند.

حتی خوردن غذاهای پرنمک یا قرار گرفتن در معرض آفتاب مستقیم ممکن است باعث افزایش ورم شود و ترمیم را طولانی‌تر کند. در مقابل، کسانی که توصیه‌ها را جدی می‌گیرند، معمولاً با نتایج طبیعی‌تر، ورم کمتر و روند ترمیم سریع‌تری مواجه می‌شوند. اگر در مرحله تحقیق هستید یا عمل را انجام داده‌اید، الان وقت آن است که نه‌تنها به انتخاب جراح توجه کنید، بلکه به ریزترین نکات رفتاری هم اهمیت بدهید.

این مراقبت‌ها ضامن رسیدن به چهره‌ای هستند که در ذهن‌تان تصور کرده‌اید. انتخاب آگاهانه، همراه با مراقبت مسئولانه، می‌تواند تجربه جراحی بینی را از یک اقدام صرفاً زیبایی‌محور، به نقطه‌ای مهم از بازآفرینی چهره بدل کند.

دکتر محمدکاظم شاهمرادی

متخصص جراحی عمومی، جراح متخصص زیبایی