نویسنده: دکتر محمدکاظم شاهمرادی

ورم بینی بعد از عمل؛ از عوارض احتمالی و مشکل ساز در مشاهده اثربخشی جراحی 

به‌طورکلی تورم در محل جراحی، عارضة شایعی است و در جراحی تهاجمی بینی چون برش چاقوی جراحی وجود دارد، می‌تواند بسیار چشمگیر باشد. ورم پاسخ طبیعی بدن به جراحی است که به‌خودی‌خود اشکالی ندارد. ولی ازآنجایی‌که ورم بینی بعد از عمل می‌تواند مشخص‌شدن نتیجة نهایی را دستخوش مشکلاتی بکند، برای خیلی از افراد ناخوشایند است و از همین رو برای کاهش آن ضروری است به بهترین دکتر عمل بینی در تهران مراجعه کنید. 

ورم بینی بعد از عمل چگونه است؟

بدن ما پاسخ طبیعی در برابر هر آسیبی دارد. التهاب و تورم پاسخ طبیعی بدن برای آسیب‌ها جهت ترمیم آسیب ایجاد شده است. ورم و التهاب بعد از عمل بینی هم کاملاً طبیعی محسوب می‌شود ولی می‌تواند ۳ مشکل موقتی ناخوشایند را برای شما ایجاد کند. 
یکی از آن‌ها این است که باعث می‌شود که شما متوجه شکل بینی خود و تغییر آن بعد از عمل زیبایی بینی نشوید. همچنین باعث می‌شود که نوک بینی بیش از حد بالا برود و شکل نهایی خود را پنهان کند. به‌علاوه گاهی ممکن است ورم بینی بعد از عمل، برجستگی‌های ناخوشایندی را روی سطح بینی شما ایجاد کند. 

دلیل ورم بینی بعد از عمل چیست؟

تورم پس از هر عمل جراحی زیبایی بینی طبیعی است، زیرا پاسخ بدن به برش‌ها و دست‌کاری جراحی است. در حین جراحی، بافت‌ها به‌صورت فیزیکی جدا شده و سپس بسته می‌شوند. بااین‌حال، مایع تمایل دارد فضاهای ایجاد شده در طول جراحی را پر کند. 
یک دلیل ورم بینی بعد از عمل، مایعات بافت جدید است که وارد این ناحیه می‌شود تا بهبودی را سرعت بخشد. همچنین التهاب به‌عنوان یک اثر طبیعی بعد از جراحی می‌تواند دلیل تورم بینی پس از جراحی باشد. 
علل کمتر شایع تورم بعد از عمل زیبایی بینی، لخته شدن خون (هماتوم) یا عفونت است. این موارد معمولاً به‌راحتی آشکار می‌شوند و توسط جراح شما در مطب قابل‌درمان هستند.
برجستگی‌هایی که بیش از یک سال باقی می‌مانند ممکن است نشان‌دهنده بافت اسکار یا استخوان و غضروف اضافی باشند که به‌خودی‌خود از بین نمی‌روند. 
بیمارانی که قبل از جراحی بینی دارای برجستگی‌های بسیار بزرگ هستند معمولاً بیشترین تورم را دارند. برجستگی‌های بزرگ بینی یا افراد باسابقه آسیب‌های تروماتیک صورت یا شکستگی بینی ممکن است برای ایجاد نمای صاف به بیش از یک عمل جراحی نیاز داشته باشند

انواع ورم بینی بعد از عمل

به‌طورکلی انواع ورم بینی بعد از عمل شامل دودسته زیر می‌شود:

♦  تورم حاد بینی:

تورم حاد بینی تا یک یا دو ماه بعد از جراحی بینی شایع است. این تورم به دلیل ضربه‌های حین جراحی بینی و بازسازی آن است. 
معمولاً این تورم و کبودی در ماه اول از بین رفته است اما برای بینی‌های گوشتی ممکن است تا دو ماه یا بیشتر طول بکشد. در مورد تورم حاد بینی، نیازی به نگرانی نیست زیرا در اکثر افراد به‌خوبی از بین می‌رود.

♦  تورم مزمن بینی:

در التهاب مزمن، مایع بینابینی پس از جراحی بینی در زیرپوست رسوب می‌کند و ممکن است در قسمت‌های مختلف بینی به بافتی متفاوت تبدیل شود.
 تورم مزمن یا تورم پل بینی که از تشکیل قوس بینی جلوگیری می‌کند، ممکن است تا چند ماه در دو طرف بینی وجود داشته باشد. همچنین تورم نوک بینی که به زمان زیادی برای ازبین‌رفتن نیاز دارد.

روند کاهش تورم بینی پس از جراحی

در اینجا ما مراحل کاهش ورم بینی بعد از عمل را در هر ماه تجزیه‌وتحلیل می‌کنیم. شما می‌توانید بهترین اقدامات را بر اساس زمان‌های بعد از جراحی بینی انجام دهید.

♦  تورم بینی پس از یک هفته:

پس از گذشت یک هفته از جراحی بینی، اسپلینت برداشته می‌شود. انتظار شما، یک بینی چاق و متورم است. اما اگر استخوان بینی شما به طور قابل‌توجهی تغییر کرده است، می‌توانید تغییرات قوز بینی را مشاهده کنید. 
به‌خصوص اگر قوز بزرگی از بینی شما برداشته شده باشد. شاید از نمای جلو احساس کنید نوک بینی، گونه‌ها و لب بالایی پهن، سفت و کبود شده‌اند.
میزان کبودی از صفر (۵۰ درصد بیماران) تا خفیف (۴۰ درصد) و متوسط (۱۰ درصد) متغیر است. معمولاً مشاهده عدم تقارن خفیف همراه با تورم ناهموار، رایج است. در برخی موارد، فرم ‌دهی و اصلاح فرم بینی با تزریق، چسباندن و تکنیک‌های ماساژ مخصوص بینی پس از جراحی برای رفع این تورم استفاده می‌شود.

♦  تورم بینی پس از یک ماه (۴ تا ۶ هفته):

ویزیت بعدی شما توسط پزشک یک ماه یا چهارتا شش هفته پس از جراحی بینی است. در این زمان اکثر بیماران در مورد فرم بینی خود هیجان‌زده هستند و هر هفته می‌توانند پیشرفت‌های قابل‌توجهی را در شکل و موقعیت نوک بینی مشاهده کنند. 
در این سطح افرادی که بینی استخوانی و پوست مناسب دارند احساس زیبایی در بینی خود می‌کنند. اما افرادی که بینی گوشتی دارند و پوست ضخیم‌تر دارند یا افرادی که برای بار دوم جراحی زیبایی بینی انجام می‌دهند تورم قابل‌توجهی دارند. در ماه اول برای کاهش تورم بینی پس از جراحی باید از چسب بر روی بینی استفاده کرد.
بااین‌حال برای برخی از افراد نیاز به استفاده طولانی‌تر از چسب بینی است که بستگی به تشخیص جراح دارد. در این سطح نمی‌توانید نتیجه نهایی جراحی خود را قضاوت کنید. 
هنوز میزان تورم زیاد بوده و بازسازی بافت، کامل صورت نگرفته است. در این مرحله، برای حدود ۱۰ درصد موارد از تزریقات و تکنیک‌های ماساژ ویژه استفاده می‌شود.

♦  تورم بینی پس از سه ماه:

۳-۴ ماه بعد از عمل با کاهش تورم، ظرافت بینی شما بیشتر نمایان می‌شود. به‌خصوص نوک بینی به‌تدریج شکل خود را پیدا می‌کند. اما، به‌خاطر داشته باشید که نتیجه نهایی هنوز مشخص نیست و بینی در مقایسه با ۱ تا ۲ سال پس از جراحی هنوز کاملاً نازک نیست، اما طبق آمار، بیشتر افراد هنگام عکس گرفتن احساس بهتری نسبت به بینی خود دارند.
در بیشتر موارد، آخرین ویزیت برای پیگیری بعد از جراحی بینی، ماه سوم یا چهارم است. تزریق، چسب‌های بینی و ماساژ در این مرحله به‌ندرت دیده می‌شود.

♦  تورم بینی پس از یک سال:

اکثر جراحان پلاستیک صورت به شما می‌گویند که تورم بینی پس از جراحی تا یک سال طبیعی است. باید بدانید که یک سال، یک استاندارد عمومی است. در برخی موارد ممکن است یک سال و نیم تا ۲ سال طول بکشد. 
تورم بعد از جراحی معمولاً بیشتر از سایر نواحی در نوک بینی باقی می‌ماند؛ بنابراین اگر نوک بینی شما همچنان متورم است، به این معنی است که پس از عمل هنوز در حال بهبودی هستید. به زمان تورم هم توجه کنید.
 اگر این حالت بیشتر در صبح اتفاق می‌افتد و سپس در طول روز فروکش می‌کند، احتمالاً هنوز در دوران نقاهت هستید. همچنین ممکن است پس از دوش گرفتن متوجه تورم قابل‌توجهی شوید.
تورم بینی پس از جراحی ممکن است در افرادی که بینی استخوانی دارند در عرض شش ماه تا یک سال کاملاً از بین رفته باشد، اما برای افرادی که بینی‌های گوشتی و پوست ضخیم دارند ممکن است بیش از یک سال و حتی تا دوتا سه سال طول بکشد.
پس با مشاهده رینیت بعد از هفت ماه یا یک سال یا حتی بیشتر نگران نباشید و نتیجه بینی خود را قضاوت نکنید. اجازه دهید روند بهبودی به‌مرورزمان انجام شود و صبور باشید تا تورم کاملاً برطرف شده و نتیجه نهایی را ببینید.

عوامل مؤثر بر کاهش سرعت بهبودی تورم بینی پس از جراحی

گاهی اوقات ممکن است زمان بیشتری طول بکشد تا تورم کاهش یابد. عواملی که می‌توانند مدت‌زمان بهبودی کامل ورم بینی بعد از عمل را افزایش دهند، عبارت‌اند از:

♦  پوست ضخیم‌تر:

منظور پوست چرب یا پوست کبود شده یا پوستی است که به‌طورکلی سریع‌تر متورم می‌شود. در پوست ضخیم تورم نوک بینی ممکن است تا دو سال یا حتی بیشتر طول بکشد. این تورم مربوط به احتباس مایعات و جای زخم است. 

♦  جراحی مجدد بینی:

عمل بینی اولیه سریع‌تر بهبود می‌یابد، اما جراحی مجدد بینی می‌تواند تا دوبرابر بیشتر طول بکشد.

♦  کوچک شدن بیش از حد بینی:

هیچ پوستی در جراحی بینی برداشته نمی‌شود؛ بنابراین، بازسازی پوست نسبت به یک بینی جدید کوچک‌تر، زمان بیشتری می‌برد. 

علت ناهمواری و ورم بینی بعد از عمل انحراف و درمان آن

غیرمعمول نیست که یک طرف بینی با طرف دیگر کمی متفاوت باشد. در واقع، ورم بینی بعد از عمل انحراف به‌صورت تورم ناهموار بسیار شایع است. 
در بینی‌های کج، پوست برای مدت طولانی برآمده شده و شکل خاصی به خود می‌گیرد. هنگامی که استخوان و غضروف زیر آن صاف می‌شود، اغلب مدتی طول می‌کشد تا پوست منقبض شود و به سطح جدید بچسبد تا بینی صاف‌تر به نظر برسد.
اگر بعد از جراحی، تورم یک‌طرفه بینی وجود داشته باشد، این زبری ممکن است گاهی تغییر جهت دهد. با گذشت زمان، این عدم تقارن ظاهری باید بهبود یابد و بدتر نشود. نتیجه‌گیری در چند هفته اول تا چند ماه پس از جراحی بسیار زود است. 
قسمتی که احساس می‌کنید پرتر است را بررسی کنید، اگر بافت اسفنجی و فشرده است ممکن است به دلیل تورم باشد و به‌مرورزمان از بین می‌رود. در مورد نگرانی‌های خود با جراح خود صحبت کنید. در صورت نیاز، ماساژ و تزریق کورتیکواستروئید می‌تواند در کاهش ورم بینی بعد از عمل انحراف مفید باشد.

علت تورم قوز بینی بعد از جراحی و درمان آن

یکی از نگرانی‌های برخی افراد، تورم استخوان‌ها و تیغه بینی پس از جراحی است. تورم پل بینی بعد از جراحی در برخی بیماران قابل‌مشاهده است و شاید فکر می‌کنند هنوز قوز روی پل بینی وجود دارد.
برجستگی‌هایی که ممکن است بعد از جراحی بینی احساس کنید، مربوط به تورم ناشی از ضربه به استخوان بینی است. این شکل تورم بینی پس از جراحی به‌خصوص در بینی‌های استخوانی شایع‌تر است. درمان رینیت معمولاً با چسباندن و ماساژ بینی (توسط پزشک) پس از ۴ تا ۶ هفته انجام می‌شود.
برجستگی‌هایی که ممکن است بعد از جراحی روی بینی خود احساس کنید به‌احتمال زیاد مربوط به استئوتومی (برش کنترل شده و شکستگی استخوان بینی) به‌خصوص در جراحی بینی استخوانی است. 
داشتن ضخامت و برآمدگی جزئی در چند هفته اول پس از جراحی، طبیعی است. سه ماه طول می‌کشد تا در مورد این برجستگی‌های بینی پس از عمل تصمیم بگیرید.
اگر برآمدگی روی بینی پس از دوره نقاهت باقی بماند، ممکن است به دلیل تورم نباشد؛ بنابراین پس از گذشت یک سال و ازبین‌رفتن کامل تورم، می‌توانید با مراجعه به جراح خود و انجام عمل تراش بینی، این برآمدگی را از بین ببرید. درهرصورت قبل از هر تصمیمی با پزشک خود مشورت کنید.

ورم ناشی از برداشتن چسب بینی بعد از عمل

چرا برداشتن چسب بینی بعد از عمل منجر به تورم بینی می‌شود؟ چسب زدن بعد از عمل، تورم بینی را کاهش می‌دهد. زدن چسب به پوست، باعث چسبیدن پوست به بافت زیرین و کاهش تورم بینی پس از جراحی می‌شود.
 اکنون که برای جایگزینی چسب بینی بعد از عمل را برداشته‌اید، ممکن است احساس کنید که بینی شما متورم شده است. این تورم کاملاً طبیعی است و به دلیل برداشتن فشار چسب از روی بینی است و به همین دلیل بینی شروع به متورم شدن می‌کند. بسته به نوع بینی شما، چسباندن آن بین یک تا سه ماه ضروری است.

تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش ورم بینی بعد از عمل

ماده‌ای که برای کاهش تورم به بینی تزریق می‌شود از خانواده کورتیکواستروئیدها است که مواد ضدالتهابی هستند. دوز مصرفی برای تزریق زیرجلدی بینی بسیار کم است، بنابراین نگران عوارض آن نباشید. 
در اثر این تزریق، ورم‌های موضعی به‌خصوص در تورم‌های یک‌طرفه بینی از بین می‌رود؛ بنابراین برای بزرگ‌شدن بینی و التهاب عمومی بینی استفاده نمی‌شود.
قسمت‌هایی از بینی که معمولاً تزریق می‌شود شامل کناره‌های بینی، پشت نوک بینی یا خود نوک بینی و سایر قسمت‌های موضعی بینی است. زمان دقیق تزریق کورتون برای کاهش تورم بینی پس از جراحی مشخص نیست، اما معمولاً یک ماه پس از جراحی بینی و در یک تا سه جلسه انجام می‌شود.

۱۰ توصیه مهم برای کاهش تورم بینی پس از جراحی

درحالی‌که تورم اجتناب‌ناپذیر است، روش‌هایی برای کاهش تورم بینی پس از جراحی وجود دارد.

♦  از دستورالعمل‌های جراح خود پیروی کنید:

یک پزشک متخصص با چندین دهه تجربه در زمینه جراحی زیبایی و انجام هزاران عمل از جمله جراحی بینی، می‌تواند به شما در برداشتن بهترین گام‌ها برای رسیدن به بهبودی سریع و بدون عارضه کمک ‌کند. این دستورالعمل‌ها ممکن است شامل استفاده از داروها برای مدیریت درد و روش‌های به‌حداقل‌رساندن ظاهر تورم باشد. 

♦  هیدراته بمانید:

هرچه آب بیشتری بنوشید، احتمال احتباس قابل‌توجه آب، کمتر خواهد بود. این مهم است که پس از جراحی بینی خود هیدراته بمانید تا بدن شما تشویق شود که به طور مؤثری از این عمل بهبود یابد و تلاش کافی برای به‌حداقل‌رساندن تورم بینی پس از جراحی را داشته باشد.

♦  از کمپرس سرد استفاده کنید:

بلافاصله پس از جراحی، پرستار یک کمپرس سرد روی بینی شما قرار می‌دهد که برای کاهش ورم باید تا چند ساعت روی محل باقی بماند. بااین‌حال، پس از خروج از اتاق ریکاوری، نباید کمپرس سرد را مستقیماً روی بینی خود قرار دهید، زیرا فشار ممکن است نتایج جراحی شما را به خطر بیندازد. 
در عوض، می‌توان از کمپرس سرد روی پیشانی یا گونه‌ها استفاده کرد که ممکن است به کاهش تورم کمک کند. کیسه‌های یخ را نباید مستقیماً روی پوست قرارداد، بلکه باید قبل از استفاده در یک حوله یا پارچه پیچیده شود.

♦  از عطسه و سرفه خودداری کنید:

درحالی‌که برخی از عطسه‌ها و سرفه‌ها اجتناب‌ناپذیر است، بهتر است از هر چیزی که بینی یا ریه‌های شما را تحریک می‌کند دوری کنید. 
پس از جراحی بینی، خود را در معرض دود سیگار یا سایر محرک‌های موجود در هوا قرار ندهید. همچنین می‌توانید برای جلوگیری از احتقان یا تحریکی که منجر به عطسه یا سرفه می‌شود، از یک مرطوب‌کننده در خانه خود استفاده کنید.

♦  سر خود را بالا نگه دارید:

برای کمک به روند بهبودی و به‌حداقل‌رساندن تورم بینی پس از جراحی، بهتر است سر خود را برای چند روز پس از جراحی بینی بالا نگه دارید. هنگام خواب، سعی کنید سر خود را روی بالش‌های اضافی قرار دهید یا از یک بالش مسافرتی استفاده کنید که دور گردن شما می‌پیچد و سر شما را بالا نگه می‌دارد.

♦  سیگار و الکل را ترک کنید:

استفاده از محصولات تنباکو و الکل نه‌تنها می‌تواند باعث تحریک شود، بلکه می‌تواند زمان بهبودی شما را طولانی‌تر کرده و منجر به دوره‌های طولانی التهاب شود. علاوه بر این، الکل ادرارآور است که منجر به کم‌آبی بدن می‌شود؛ بنابراین، تا زمان بهبودی کامل پس از جراحی بینی از مصرف الکل یا سیگار خودداری کنید.

♦  از عینک استفاده نکنید:

عینک‌ها، از جمله عینک‌های طبی و آفتابی، می‌توانند بر روی پل بینی فشار وارد کرده، باعث تحریک بینی شما شوند، زمان بهبودی کامل ورم بینی بعد از عمل را طولانی‌تر کنند، نتایج نهایی جراحی شما را به خطر بیندازند و منجر به نیاز به جراحی اصلاحی بینی شوند. 
تا زمان بهبودی کامل پس از جراحی بینی، از زدن عینک خودداری کنید. اگر بعد از جراحی نیاز به استفاده از عینک دارید، ممکن است جراح شما بتواند یک گارد محافظ صورت یا آتل برای شما ارائه دهد.

♦  از کار خود مرخصی بگیرید:

استراحت بخش مهمی از روند بهبودی شما است. در صورت امکان، بعد از عمل جراحی بینی خود مرخصی بگیرید، به‌خصوص اگر شغل شما شامل فعالیت بدنی مکرر یا حرکت است.

♦  از فعالیت/ورزش شدید اجتناب کنید:

درحالی‌که تناسب‌اندام و فعال‌بودن بخش مهمی از ریکاوری است، هر ورزش شدیدی که فشارخون شما را به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد، اثرات نامطلوبی بر بهبودی شما خواهد داشت و ممکن است تورم بینی پس از جراحی را افزایش دهد. در عوض، در طول دوره نقاهت، فعالیت بدنی آرامی مانند پیاده‌روی را انتخاب کنید.

♦  صبور باشید و نگرش مثبت داشته باشید:

تورم و کبودی که بعد از جراحی بینی خود تجربه می‌کنید ممکن است ناامیدکننده باشد. همچنین ممکن است بلافاصله پس از عمل بینی، از ظاهر خود ناراضی باشید. بااین‌حال، مهم است که به‌خاطر داشته باشید که این تورم بخشی از دوره بهبودی است و فقط موقتی است. انجام مراحل بالا و انتخاب یک جراح پلاستیک صورت باتجربه، بهبودی کامل را تضمین می‌کند.

رژیم غذایی برای رفع ورم بینی بعد از عمل

برای رفع کبودی و تورم بعد از جراحی بینی باید رژیم غذایی مناسبی داشته باشید. رژیم غذایی در ۱ تا ۲ ماه اول پس از عمل بسیار مهم است. مصرف نمک و ادویه‌جات که باعث افزایش ورم بینی می‌شود را کاهش دهید. در طول روز، آب بیشتری بنوشید. 
همچنین مصرف برخی از غذاهای کمکی به بهبود تورم و کبودی بعد از جراحی کمک می‌کند. مانند کپسول آناهیل که به دلیل داشتن آنزیمی به نام برومولین باعث تسریع بهبود زخم شده و به کاهش کبودی و التهاب حاد کمک می‌کند. البته تأثیری درازمدت بر ورم مزمن ندارد.
آب کرفس که یک ماده غذایی با کالری منفی است به کاهش تورم بعد از عمل کمک می‌کند. به‌خصوص اگر با پوره مصرف شود. خوردن غذاهای فیبردار برای جلوگیری از یبوست شدید نیز به کاهش تورم کمک می‌کند.
رژیم غذایی پوره‌ای و سوپ و مایعات را به خصوص در هفته اول داشته باشید. همچنین از غذاهایی که احتیاج به جویدن زیاد و فشار به عضلات صورت و تشدید ورم دارد، بپرهیزید.

سخن پایانی

هنگامی که شما تحت عمل جراحی زیبایی بینی قرار می‌گیرید، ورم بینی بعد از عمل قابل‌انتظار است و ممکن است تا یک سال پس از جراحی شما باقی بماند. 
البته آنقدر قابل‌توجه نیست که بینی شما متورم به نظر ‌برسد. دلیل این ورم محدود هم این است که بافت و غضروف شما هنوز در حال گذراندن مراحل بهبود و تغییرات لازم هستند.  
ادم بعد از جراحی بینی به تورم ناشی از ضربه در حین جراحی و تورم ناشی از احتباس مایعات در بدن مربوط می‌شود. با بهبود اجزای بینی، تورم شروع به کاهش می‌کند. جراحان حاذق و کارآزمودة مجموعه ما با سال‌ها تجربة جراحی موفق در زمینه بینی، می‌توانند ضمن انجام یک جراحی موفق، بهبودی کامل و بی عارضه را نیز تضمین کنند.
 

دکتر محمدکاظم شاهمرادی

متخصص جراحی عمومی، جراح متخصص زیبایی