نویسنده: دکتر محمدکاظم شاهمرادی
اصلی‌ترین دلایل جراحی پلک دوم
تصمیم‌گیری برای انجام جراحی پلک دوم که به عنوان بلفاروپلاستی ترمیمی شناخته می‌شود، یک انتخاب مهم و شخصی برای افرادی است که قبلاً این عمل را انجام داده‌اند. دلایل مختلفی مثل نتایج نامطلوب، عوارض، یا تغییر در ترجیحات زیبایی شناختی فرد وجود دارد که فرد اقدام به انجام مجدد این جراحی می‌کند. با پیشرفت تکنیک‌ها و تکنولوژی جراحی در بهترین کلینیک بلفاروپلاستی، جراحی پلک مجدد امید جدیدی را برای افرادی که به دنبال افزایش زیبایی طبیعی چشم خود هستند، ارائه می‌دهد.
در پاسخ به این پرسش که جراحی پلک دوم چیست باید بگوییم، جراحی مجدد پلک که تحت عنوان بلفاروپلاستی ترمیمی شناخته می‌شود، در حوزه جراحی زیبایی و اصلاح نواقص مورد توجه زیادی قرار گرفته است. این جراحی در حقیقت به اقدامات اصلاحی روی پلک‌ها با هدف اصلاح ظاهری آنها پس از یکبار جراحی بلفاروپلاستی اشاره دارد. از آنجایی که افراد به دنبال دستیابی به اهداف زیبایی شناختی مورد نظر و در صدد رسیدگی به نگرانی‌های عملکردی خود هستند، تمایل به انجام جراحی‌های اصلاحی همچنان در حال رشد است.
در این مقاله به تفضیل در مورد جنبه‌های مختلف جراحی پلک دوم، دلایلی که افراد برای انجام این عمل مدنظر قرار می‌دهند، اهمیت آماده‌سازی مناسب پیش از جراحی، تکنیک‌ها و رویکردهای مورد استفاده، خطرات و عوارض احتمالی صحبت می‌کنیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید، تا هر آنچه لازم است پیش از تصمیم‌گیری در خصوص این جراحی بدانید را مفصلاً برایتان شرح دهیم.
پس از اقدام برای بلفاروپلاستی اولیه، گروهی از افراد بنا به دلایل گوناگون ممکن است به فکر انجام جراحی دوم بلفاروپلاستی و تکرار این جراحی باشند. دلایل گوناگونی مثل تمایل برای زیبایی بیشتر یا رفع نگرانی‌های وسواس‌گونه تا اصلاح مشکلات ناشی از جراحی غیرتخصصی ممکن است در تصمیم برای انجام جراحی اصلاحی بلفاروپلاستی نقش داشته باشد.
1- اصلاح نتایج درمانی نامطلوب و دستیابی به انتظارات مدنظر
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که افراد را مجاب می‌کند تا تحت جراحی دوم پلک قرار بگیرند، برطرف نشدن انتظارات و نارضایتی از جراحی اول است. باوجود آنکه اکثر جراحی‌های بلفاروپلاستی نتایج رضایت بخشی در پی دارند، با این حال در برخی موارد ممکن است بیماران به دلایل مختلف نتوانند به ظاهر دلخواه خود دست پیدا کنند. پیامدهایی مثل عدم تقارن، برداشتن بیش از حد پوست، یا توزیع ناکافی چربی که در پی مهارت کم و یا تجربه محدود جراح ایجاد می‌شود می‌تواند روی شکل ظاهری پلک تاثیر گذاشته و نامتعادل به نظر برسند. در چنین مواردی، انجام بلفاروپلاستی مجدد می‌تواند این نواقص را اصلاح کرده و ظاهری هماهنگ‌تر و طبیعی‌تر ایجاد کند.
2- مشکلات عملکردی احتمالی
سوای دغدغه‌های زیبایی شناختی، در برخی موارد ممکن است بیمار برای رفع مشکلات عملکردی ایجاد شده در اثر جراحی اول نیاز به جراحی پلک دوم داشته باشد. در برخی موارد، جراحی اولیه صورت گرفته ممکن است ناخواسته و سهواً به دلیل برداشت بیش از حد بافت یا تغییر موقعیت پلک، بینایی بیمار را مختل کند. از همین رو انجام جراحی بلفاروپلاستی دوم می‌تواند علاوه بر بازیابی عملکرد مناسب پلک‌ها، بینایی و سلامت کلی چشم را بهبود بخشد.
3- بروز تغییر در نتایج جراحی با افزایش سن
با بالا رفتن سن و در طول زمان احتمال تغییر در نتایج جراحی اولیه پلک وجود دارد. در فرایند طبیعی پیری ممکن است پوست خاصیت ارتجاعی خود را به تدریج از دست داده و توزیع چربی و ساختار کلی صورت تغییر کند. این تغییرات باعث می‌شود گروهی برای حفظ جوانی و زیبایی ظاهری خود مجدد در صدد جراحی باشند و اقدام به بلفاروپلاستی دوم کنند. در این موارد، عمل جراحی پلک دوم می‌تواند با معکوس کردن روند طبیعی پیری ظاهری شاداب و جوان به متقاضیان ببخشد.
4- تروما یا عوارض پس از اولین جراحی:
گاهی، تروما یا عوارض جانبی احتمالی پس از اولین جراحی پلک، اقدام برای جراحی مجدد پلک را توجیه پذیر می‌کند. صدمات تروماتیک که بعدا به پلک وارد شده یا عوارض غیرقابل پیش‌بینی و ناخواسته پس از عمل احتمالاً علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن نتایج اولیه نیاز به اقدامات اصلاحی از طریق جراحی بلفاروپلاستی مجدد را در پی دارد.
5- ترجیحات زیبایی شناختی دائما در حال تغییر
هرچه پیش می‌رویم، ترجیحات زیبایی شناختی و درک و نگرش هر فرد از زیبایی ممکن است تغییر کند. از همین رو بسیار محتمل است که آنچه در حین اولین جراحی پلک ایده‌آل تلقی می‌شد، احتمالاً با نگرش و باور فعلی زیبا و ایده‌آل به نظر نرسد. در چنین مواردی برای دستیابی به اهداف زیبایی شناختی مطابق روز و بازیابی حس اعتماد به نفس، فرد ممکن است به دنبال جراحی پلک دوم باشد.
در نتیجه، دلایل مختلفی وجود دارد که افراد ممکن است اقدام به جراحی دوم پلک کنند. بلفاروپلاستی ترمیمی چه به دنبال اصلاح نتایج نامطلوب، چه رسیدگی به نگرانی‌های عملکردی یا تطبیق خود با تغییر ایده‌آل‌های روز باشد، در واقع یک رویکرد منحصربفرد برای رفع نیازهای خاص هر بیمار محسوب می‌شود. قبل از اقدام به جراحی دوم، مشاوره با یک جراح واجد شرایط برای ارزیابی وضعیت خاص شخص و تعیین مناسب‌ترین اقدام ضروری است.
پیش از جراحی دوم پلک، انجام اقداماتی برای اطمینان از موفقیت آمیز بودن نتایج و به حداقل رساندن خطرات احتمالی ضروری است. انجام مراحل ذیل پیش از جراحی ضروری است:
1- مشاوره با جراح واجد شرایط و معاینه توسط وی:
نخستین کار مهمی که باید برای بلفاروپلاستی ترمیمی انجام دهید، مراجعه به یک جراح مجرب و باتجربه و مشورت با او در خصوص وضعیت خودتان است. در این جلسه، جراح با ارزیابی کامل وضعیت فعلی پلک بیمار، نتایج بدست آمده از نخستین جراحی را بررسی کرده و انتظارات و نگرانی‌های بیمار را راستی آزمایی کرده و واقعیات را در خصوص توقعات وی از جراحی بیان می‌کند. از سوی دیگر جراح سوابق پزشکی و هر نوع ریسک احتمالی جراحی دوم را برای اینکه بفهمد بیمار کاندیدای مناسبی برای انجام عمل جراحی پلک دوم محسوب می‌شود یا خیر بررسی می‌کند.
2- تعیین یک برنامه درمانی مخصوص:
آناتومی صورت هر شخص و ترجیحات زیبایی شناختی او با دیگری تفاوت دارد و نمی‌توان برای همه نسخه‌ای واحد پیچید، از همین رو بلفاروپلاستی ترمیمی به یک برنامه درمانی شخصی نیاز دارد. جراح با ارزیابی گزینه‌های موجود مناسب‌ترین تکنیک‌ها را برای دستیابی به نتایج درمانی موفق پیشنهاد می‌کند. این طرح احتمالاً شامل تنظیم موقعیت پلک، برطرف سازی تقارن ایجاد یا توزیع مجدد و درست چربی برای ایجاد ظاهری متعادل و طبیعی خواهد بود.
3- مدیریت و نظارت بر انتظارات:
در طول جلسه مشاوره، جراح کاملاً صادقانه و واضح با بیمار در مورد انتظارات واقع بینانه‌ای که می‌توان از جراحی پلک دوم داشت، صحبت می‌کند و شرایط را توضیح می‌دهد. مدیریت و ارزیابی انتظارات بیمار برای رفع ناامیدی بیمار و اطمینان از تجربه مثبت وی ضرورت دارد. درک درست نتایجی که از جراحی ممکن است بدست آید و شناخت محدودیت‌ها و کاستی‌های این جراحی به بیمار کمک می‌کند که آگاهانه تصمیم بگیرد.
4- آمادگی‌های لازم قبل از انجام عمل جراحی:
پیش از انجام جراحی، جراح دستورالعمل‌های خاصی را به بیمار ارائه می‌دهد که احتمالاً شامل دستورالعمل‌هایی در مورد استفاده از دارو، محدودیت‌های غذایی، و مدیریت سبک زندگی در روزهای نزدیک به جراحی است. پیروی درست این دستورالعمل‌ها نه تنها می‌تواند ریسک ابتلا به عوارض جانبی را در بیمار کاهش دهد بلکه موجب بهبود و نتیجه بخشی اثرات جراحی خواهد شد.
5- بررسی گزینه‌های مخصوص بیهوشی:
چنانچه باید تحت جراحی بلفاروپلاستی ترمیمی قرار بگیرید، انتخاب نوع بیهوشی و مشورت با پزشک ضروری است. گزینه‌های مختلف بیهوشی برای این جراحی شامل بی حسی موضعی با آرامبخش یا بیهوشی عمومی است. جراح متناسب با پیچیدگی جراحی پلک دوم و ترجیحات بیمار، بهترین روش بیهوشی را برای جراحی در نظر می‌گیرد.
6- درک فرآیند بهبودی و دوره نقاهت:
یکی از جنبه‌های مهم آمادگی برای انجام عمل دوم پلک، درک روند بهبودی و دوره نقاهت بیمار است. جراح پیش از جراحی دستورالعمل‌های لازم برای اقدامات مراقبتی بعد از عمل مثل نحوه مراقبت از زخم، محدودسازی فعالیت‌ها و جدول زمانی مورد انتظار برای بهبودی و دوره نقاهت بیمار را برای وی مشخص می‌کند. توصیه می‌شود برای بهبودی سریع‌تر و رسیدن به نتایج مطلوب از این دستورالعمل‌ها به درستی پیروی نمایید.
7- سلامت و آرامش عاطفی:
سلامت و آرامش عاطفی در تجربه کلی فرد نسبت به جراحی نقش مهمی ایفا می‌کند. بیماران در مواجه با عمل جراحی پلک دوم ممکن است احساسات متنوعی مثل هیجان، اضطراب و انتظار را تجربه کنند. پرداختن به هر نوع نگرانی احتمالی عاطفی و حفظ دید مثبت در دستیابی به زیبایی پلک امری ضروری است.
با تمرکز بر روی هر دو جنبه فیزیکی و احساسی، بیماران می‌توانند جراحی بلفاروپلاستی اصلاحی خود را با اطمینان و خوش بینی انجام دهند.
از آنجایی که جراح در بلفاروپلاستی ترمیمی باید روی ساختارهای آناتومیکی تغییر یافته ناشی از نخستین جراحی کار کند، از همین رو این جراحی به مهارت و دقت بالایی نسبت به جراحی اول نیاز دارد. بنابراین برای رفع نگرانی‌های بوجود آمده و دسترسی به نتایج بهتر از تکنیک‌ها و رویکردهای جراحی متنوعی در جراحی پلک دوم استفاده می‌شود که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
1- توزیع بافت و کانتوریگ مجدد:
در شرایطی که جراحی اولیه پلک به برداشتن بیش از حد بافت یا توزیع نابرابر چربی در پلک بیانجامد، جراح احتمالاً از تکنیک‌های خاص برای توزیع مجدد بافت پلک و بازسازی آن استفاده می‌کند. این تکنیک در واقع شامل توزیع دوباره و دقیق بافت بجامانده پلک و جابجایی رسوبات چربی برای فرم‌دهی طبیعی‌تر و زیباتر به پلک است. با اصلاح ناهمواری‌های ایجاد شده در پلک جراح می‌تواند به تقارن بهتر و نتیجه طبیعی‌تر دست یابد.
2- اصلاح یا ترمیم زخم بجامانده از جراحی موسوم به اسکار:
در صورتی که زخم بجامانده از جراحی نخست پلک قابل مشاهده باشد یا روی عملکرد کلی پلک تأثیر منفی داشته باشد، ممکن است لازم باشد در طی جراحی پلک دوم اسکار فوق را اصلاح کنیم. در این مرحله جراح به دقت بافت اسکار ایجاد شده را بررسی کرده و از تکنیک‌های تخصصی برای کاهش ظاهر زخم یا افزایش پیوند آن با چین‌های طبیعی پلک استفاده می‌کند. ترمیم اسکارها علاوه بر بهبود قابل توجه نتایج کلی زیبایی به بیماران کمک می‌کند تا نسبت به ظاهر خود حس بهتری داشته باشند و به پذیرش خود برسند.
3- کانتوپلاستی (جراحی چشم گربه‌ای) و کانتوپکسی:
کانتوپلاستی و کانتوپکسی تکنیک‌های جراحی پلک برای تنظیم موقعیت و کشش گوشه خارجی پلک موسوم به کانتی است. در برخی موارد، ممکن است نخستین جراحی پلک باعث عدم تقارن یا غیر طبیعی شدن ظاهری گوشه‌های خارجی پلک شود. تفاوت این دو جراحی در نوع عملکرد حین جراحی است. کانتوپلاستی به ترمیم جراحی تاندون کانتال اشاره دارد، حال آنکه کانتوپکسی به تقویت حمایت کانتال از طریق بخیه گفته می‌شود. هردوی این تکنیک‌ها برای بهبود تقارن پلک‌ها و ایجاد ظاهری بهتر برای آنها کاربرد دارد.
4- ترمیم پتوز یا افتادگی بیش از حد پلک بالا:
پتوز، به شرایطی اطلاق می‌شود که پلک بالایی از موقعیت طبیعی خود خارج شده و پایین‌تر می‌افتد، این وضعیت ممکن است بعد از جراحی اولیه پلک ایجاد شود یا در طول زمان روی دهد. ترمیم پتوز یک تکنیک تخصصی است که در جراحی پلک دوم برای حذف افتادگی پلک و بازیابی عملکرد درست پلک انجام می‌شود. جراح با بررسی دقیق عضله بالابرنده پلک بسته به شدت بیماری از روش‌های مختلفی برای اصلاح پتوز یا افتادگی بیش از حد پلک بالا استفاده می‌کند.
5- اصلاح پلک پایین:
ممکن است بلفاروپلاستی ترمیمی برای از بین بردن نگرانی‌های مربوط به پلک پایین انجام شود. روش‌هایی مثل سفت کردن پلک پایین (کانتوپلاستی)، تغییر موقعیت چربی یا بلفاروپلاستی پلک پایین می‌تواند به کاهش پف زیر چشم، بهبود پف آلودگی و ایجاد ظاهری جوان‌تر کمک کند.
6- انطباق با تکنیک‌های در حال تحول:
پیشرفت‌های بوجود آمده در تکنیک‌ها و فنون مورد استفاده در جراحی به طور مداوم زمینه بلفاروپلاستی را شکل می‌دهند. چنانچه جراحان تجربه کافی داشته باشند تمام تلاش خود را می‌کنند تا با این تحولات خود را به روز نگه دارند تا تاثیرگذارترین و کم خطرترین روش‌ها برای جراحی پلک دوم به بیماران ارائه شود. تکنیک‌های لیزری، روش‌های آندوسکوپی و استفاده از نخ‌های قابل جذب نمونه‌هایی از پیشرفت‌هایی هستند که به بهبود نتایج جراحی و کاهش دوره نقاهت کمک می‌کنند.
مشابه هر عمل جراحی دیگری، بلفاروپلاستی ترمیمی نیز دارای خطرات ذاتی و عوارضی است که باید نسبت به آنها آگاه باشیم تا در آینده دچار مشکل نشویم. در حالی که اکثر بیماران پس از جراحی ترمیمی تجربه مثبتی دارند، با این حال آگاهی از خطرات احتمالی و همکاری نزدیک با یک جراح ماهر و دارای تخصص برای به حداقل رساندن این عوارض ضروری است.
1- عفونت:
عفونت از عوارضی است که در هر روش جراحی مثل جراحی اصلاح پلک به عنوان یک عارضه جانبی ممکن است بروز کند. اگرچه نرخ ابتلا به عفونت در صورت مراجعه به مرکز تخصصی و پزشک متخصص نسبتاً پایین است، با این حال این خطر همواره وجود دارد. جراحان برای کم کردن ریسک بروز عفونت اقدامات احتیاطی مثل انجام جراحی در محیط‌های کاملاً استریل و تجویز آنتی بیوتیک را در نظر دارند.
2- اسکار یا جای زخم:
جراحی پلک دوم در ارتباط با انجام اقدامات جراحی روی بافت تغییر یافته پلک در پی جراحی اولیه است که همین مسئله می‌تواند موجب ایجاد الگوهای پیچیده‌تر زخم شود. در حالی که جراحان ماهر در صدد کاهش جای زخم یا اسکارهای جراحی و قرار دادن برش‌ها در مکان‌های مشخص هستند، واکنش درمانی افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد. در برخی از بیماران ممکن است اسکارهای قابل توجه‌تری ایجاد شود.
3- موقعیت غیرطبیعی پلک:
بلفاروپلاستی ترمیمی به تنظیم مجدد موقعیت پلک‌ها گفته می‌شود که می‌تواند منجر به ناهنجاری آنها شود. به عنوان مثال، اصلاح بیش از حد یا اصلاح ناقص افتادگی پلک بالا می‌تواند باعث شود پلک نسبت به چشم خیلی بالا یا خیلی پایین به نظر برسد. از طرف دیگر جراحی‌های کانتوپلاستی یا کانتوپکسی نیز خطر تغییر شکل یا کشش بیش از حد پلک را به همراه دارد.
4- سندرم خشکی چشم:
سندرم خشکی چشم یکی از پیامدهای احتمالی بلفاروپلاستی و حتی عمل جراحی پلک دوم است. تغییر موقعیت پلک یا حذف بافت می‌تواند روی توزیع لایه اشک تأثیر منفی گذاشته و به خشک شدن، تحریک یا ناراحتی در چشم منتهی شود. برای کاستن از میزان خطرات مرتبط با خشکی چشم جراحان احتمالاً در طول عمل ترمیمی اقداماتی را انجام دهند.
5- هماتوم یا تجمع موضعی خون:
هماتوم احتمالاً به تجمع خون در زیر پوست اشاره دارد که پس از جراحی ایجاد می‌شود. اگرچه در بلفاروپلاستی ترمیمی بروز این اتفاقاً نسبتاً نادر است، با این حال بروز تورم، کبودی و ناراحتی امری طبیعی است. در چنین شرایطی جراحان پس از انجام جراحی، به طور مستقیم بیماران را تحت نظر خواهند داشت تا هر گونه علائم احتمالی هماتوم را به سرعت شناسایی و رفع کنند.
6- آسیب عصبی:
در جراحی پلک دوم به دلیل ساختارهای ظریف موجود در پلک مثل اعصاب حرکتی و احساسی پلک، دقت و ظرافت جراح مهم است. خطر آسیب‌دیدگی عصب در طول جراحی وجود دارد و می‌تواند موجب تغییرات موقت یا دائمی در عملکرد یا حس پلک شود.
7- نارضایتی از نتایج:
باوجود آنکه بلفاروپلاستی ترمیمی با هدف اصلاح مشکلات ناشی از جراحی اولیه انجام می‌شود، با این حال رسیدن به نتیجه مطلوب همواره تضمین نشده است. ضروری است جراح اطمینان حاصل کند که هدف بیمار از جراحی با آنچه به طور واقع بینانه از طریق جراحی اصلاحی قابل دستیابی است، هماهنگ می‌باشد.
8- خطرات مرتبط با بیهوشی:
مثل هر جراحی دیگری که به بیهوشی نیاز دارد، خطرات در ارتباط با تجویز بیهوشی وجود دارد. متخصصان واجد شرایط، سوابق پزشکی و وضعیت سلامتی بیمار را به دقت مورد ارزیابی قرار می‌دهد تا مطمئن‌ترین روش بیهوشی را برای بیمار تعیین کند.
از آنجایی که افراد به دنبال اصلاح ظاهر چشم خود هستند، تصمیم برای جراحی پلک دوم چندان ساده نیست. درک دلایل پشت سر گذاشتن روش دوم، خطرات و عوارض احتمالی و اهمیت انتخاب جراح ماهر، همگی برای اطمینان از نتیجه موفق جراحی ضروری هستند و ممکن است این فرآیند با عدم اطمینان همراه باشد، با این حال امید به بهبود نتایج افراد را به انجام آن سوق می‌دهد.
دکتر محمدکاظم شاهمرادی
متخصص جراحی عمومی، جراح متخصص زیبایی